TRÀ ĐẠO NHẬT BẢN – NÉT ĐỘC ĐÁO TRONG VĂN HÓA CỔ XƯA TẠI XỨ SỞ PHÙ TANG

Trà đạo Nhật Bản từ lâu đã trở thành một nét văn hóa đặc sắc, tượng trưng cho sự thanh bình và tinh tế. Thưởng thức trà đạo không chỉ là việc uống mà còn là hành trình tìm kiếm sự hòa hợp trong từng khoảnh khắc. Được phát triển qua hàng thế kỷ, trà đạo Nhật Bản không chỉ là một nghi thức, mà còn là một phần không thể thiếu trong văn hóa và truyền thống của xứ Phù Tang. Hãy cùng Lửa Việt Tours khám phá hành trình này, nơi mà từng ngụm trà không chỉ là một hương vị, mà còn ẩn chứa những câu chuyện sâu sắc và đầy ý nghĩa. 

Tìm hiểu chi tiết về văn hóa “Trà đạo Nhật Bản” 

Trà đạo Nhật Bản – nét văn hóa đặc sắc còn lưu giữ đến hiện nay (Nguồn ảnh: Internet)

Văn hóa trà đạo Nhật Bản không chỉ nổi bật với sự tỉ mỉ và tinh tế trong từng bước pha chế, mà còn mang đến một trải nghiệm nghệ thuật sâu lắng ẩn chứa bên trong. Cùng tìm hiểu chi tiết về loại hình nghệ thuật độc đáo này nhé.  

Trà đạo Nhật Bản là gì? 

Trà đạo Nhật Bản trong tiếng Nhật còn được gọi là “chanoyu” hoặc “sado”, có thể hiểu theo nghĩa đơn giản là “lối uống trà”. Đây không chỉ là một hoạt động phục vụ trà đơn thuần mà đã trở thành một nghệ thuật tinh tế, nơi quy trình chuẩn bị và pha chế trà được nâng lên thành một hình thức biểu diễn trang nhã và đầy tinh tế.

Nguồn gốc ra đời của trà đạo 

Trà đạo bắt nguồn từ Thiền tông Phật Giáo, là một trong ba nghệ thuật cổ điển khá quan trọng với người Nhật bên cạnh việc cắm hoa và thưởng hương. Vào thế kỷ 12, để thể hiện sự quan tâm sâu sắc đối với Phật giáo, các học giả Nhật Bản đã sang Trung Quốc nghiên cứu về tôn giáo này. 

Trong hành trình đó, bên cạnh việc học hỏi về Phật pháp thì các nhà sư, học giả còn khám phá thêm văn hóa trà phong phú của Trung Quốc. Bằng một cách thần kì nào đó, niềm đam mê mãnh liệt với trà đã nảy sinh trong lòng những vị học giả này. Và quyết định mang hạt trà từ Trung Quốc về Nhật Bản để phát triển thành nghệ thuật trà đạo của riêng mình.  

Từ đó, nghệ thuật trà đạo Nhật Bản dần phổ biến và được biết đến nhiều hơn, lan rộng ra khắp cả nước. Nghệ thuật trà đạo đã vượt ra khỏi phạm vi của các tu sĩ Phật giáo, trở thành một thú vui mà bất kỳ ai, từ mọi tầng lớp trong xã hội, đều có thể theo đuổi, từ Thiên Hoàng, Samurai, quý tộc, người giàu có cho đến cả người dân thường. Trong số các trà sư danh tiếng của Nhật Bản, Sen Rikyu là một trong những người nổi bật nhất. Ông đã biên soạn quyển “Bảy quy tắc về trà” để chia sẻ triết lý và quan điểm của mình đối với nghệ thuật này.  

Ý nghĩa của trà đạo trong văn hóa của người dân Nhật Bản

Trà đạo được xem là một truyền thống và triết lý sống quan trọng trong văn hóa Nhật Bản. Thưởng trà không chỉ đơn thuần là việc cảm nhận hương vị qua từng ngụm trà mà còn là trải nghiệm sâu sắc ý nghĩa tĩnh lặng và thanh thoát trong cuộc sống. Về cơ bản, trà đạo không chỉ là một cách thưởng thức trà mà còn là nghệ thuật trong việc chuẩn bị, pha chế và một số nghi thức quan trọng. Điều này giúp người thưởng thức trà hòa nhịp cùng sự giản dị của thiên nhiên, để thân – tâm – trí được thanh lọc và yên bình. 

Bên cạnh đó, không gian thưởng trà cũng rất quan trọng bởi người dân tại đây thường xây dựng và bài trí phòng trà đạo Nhật Bản sao cho gần gũi. Người thưởng thức có thể ngắm nhìn khung cảnh xung quanh qua bốn mùa. Đồng thời, người Nhật cũng tin rằng sự hòa hợp với không chỉ mở ra vẻ đẹp của thế giới, mà còn nuôi dưỡng lòng trân quý cái đẹp sâu sắc hơn. 

Điểm qua các trường phái trà đạo tại Nhật Bản 

Mỗi trường phái trà đạo sẽ mang một triết lý riêng (Nguồn ảnh: Internet)

Nghệ thuật trà đạo Nhật Bản được chia thành nhiều trường phái khác nhau, mỗi trường phái sẽ mang trong mình một phong cách và triết lý riêng biệt nhưng vẫn luôn tuân thủ theo các nguyên tắc cơ bản nhất. Hãy cùng Lửa Việt Tours điểm qua những trường phái này nhé. 

Trường phái Urasenke

Đây được xem là một trong những trường phái có quy mô lớn nhất với hơn một nửa trà nhân có mặt ở khắp nước Nhật. Urasenke sẽ ưu tiên sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Thế nên, các trà sư tại đây luôn chú trọng sử dụng những dụng cụ cao cấp và bài trí chúng một cách tinh tế nhằm tạo ấn tượng sâu sắc cho người thưởng trà. 

Trường phái Omotesenke

Đến với trường phái Omotesenke, du khách sẽ thấy rõ sự giản dị và các giá trị truyền thống xa xưa được đặt lên hàng đầu. Những trà sư của phái này ưa chuộng việc sử dụng những dụng cụ mộc mạc, đơn giản để pha trà. Đặc biệt, phong cách pha trà của họ cũng được thiết kế để hạn chế ít bọt hơn, giúp người thưởng thức tận hưởng được trọn vẹn hương vị tinh tế của trà. 

Trường phái Mushakojisenke

Còn đối với trường phái Mushakojisenke thì đơn giản hơn thường tập trung vào sư thanh tịnh và yên bình trong nghi thức pha trà. Trà sư của phái Mushakojisenke thường nỗ lực tối đa để loại bỏ mọi lãng phí và hành động không cần thiết trong phòng trà, giữ cho không gian và nghi thức trà đạo luôn tinh gọn và thanh tịnh. 

Các nghi thức cần biết khi thưởng thức trà đạo

Các nghi thức và nguyên tắc khi thưởng thức trà đạo (Nguồn ảnh: Internet)

Thưởng thức trà đạo là một nghệ thuật tinh tế, là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản, đòi hỏi người tham gia phải nắm rõ các nghi thức và tuân thủ theo các nguyên tắc cơ bản. Dưới đây là một số nghi thức quan trọng mà du khách cần biết nếu có dịp du lịch Nhật Bản và thưởng thức trà đạo: 

• Chủ nhà (teishu) thường mặc kimono khi đón tiếp khách. Ngày nay, đôi khi gia chủ có thể lựa chọn những trang phục hiện đại, nhưng vẫn đảm bảo vẻ trang trọng và lịch sự. Đồng thời, người thưởng trà cũng nên lựa chọn quần áo tối màu, mang hơi hướng nhã nhặn và phải cởi giày trước khi bước vào phòng trà. 

• Tiếp theo, chủ nhà và khách tham gia sẽ cúi đầu chào nhau và thực hiện các nghi lễ như thanh tẩy, rửa tay và súc miệng trong chậu đá. 

• Tại phòng trà, những người tham gia có thể thoải mái đưa ra những lời bình luận về những bức tranh hoặc các tác phẩm cắm hoa nghệ thuật trong phòng. 

• Khi người thưởng trà đã yên vị với tư thế seiza, tư thế ngồi quỳ truyền thống trong văn hóa Nhật Bản, mu bàn chân áp xuống mặt sàn, lưng thẳng. Khi đó, trà sư sẽ bắt đầu thực hiện các nghi thức pha trà và bắt đầu trao cho vị khách quan trọng nhất trong buổi tiệc trà đồng thời cũng là người đầu tiên. 

• Sau đó, vị khách quan trọng này sẽ bắt đầu nâng bát trà lên và thể hiện sự thành kính với trà sư, thực hiện nghi thức xoay bát và nhấp một ngụm. Sau đó, tiếp tục chuyển bát cho những người tiếp theo. Quy trình này sẽ được lặp lại, thay phiên cho đến khi ly trà hết. 

>>>>> Xem thêm: Những điều thú vị về Nhật Bản mà có thể bạn chưa biết

Những nét đặc trưng trong văn hóa trà đạo ở Nhật Bản mà bạn cần chú ý

Văn hóa trà đạo (chanoyu) ở Nhật Bản rất phong phú và sâu sắc với nhiều yếu tố đặc trưng. Dưới đây là một số điểm nổi bật mà du khách cần chú ý:

Không gian thưởng thức trà 

Với người Nhật, không gian thưởng thức trà đạo đóng vai trò khá quan trọng bởi không gian đủ yên tĩnh thì cả chủ nhà và khách tham dự mới tìm được sự thư giãn trong tinh thần và hòa hợp với thiên nhiên. Không gian bên trong nơi thưởng thức trà được thiết kế theo phong cách tối giản, sắp xếp đơn giản. 

Trong đó, các vật phẩm trang trí được lựa chọn phải tạo cảm giác gần gũi và thân thuộc như hoa tươi, tranh thư pháp,… mang đậm bản sắc văn hóa. Vậy nên, khi bước vào các phòng trà đạo du khách sẽ cảm nhận được rõ nét sự yên bình và thư giãn đầy tuyệt vời. 

Bộ dụng cụ pha trà đạo 

Các dụng cụ thường có trong một buổi trà đạo (Nguồn ảnh: Internet)

Mỗi dụng cụ trong bộ pha trà đạo đều có một chức năng khác nhau và chính vì điều này cũng góp phần làm cho văn hóa này trở nên tinh tế hơn. Dưới đây là các dụng cụ thường có trong một buổi trà đạo:

• Ấm và chén trà: Đây là vật dụng không thể thiếu trong bất kỳ buổi trà đạo nào. Ấm trà thường được làm bằng đất nung hoặc sứ, còn chén trà thì thường làm bằng sứ và có đa dạng hình dạng và kích thước.

• Tống trà: Dụng cụ này sẽ giúp giảm nhiệt độ và giúp trà dễ dàng trộn đều với nhau.

• Lọc trà: Dùng để lọc cặn trà và làm cho nước khi thưởng thức được trong hơn. 

• Hộp đựng trà: Còn được gọi với tên khác là Natsume và có hình dạng khá giống với quả táo tàu. Vật dụng này giúp bảo quản trà hạn chế hương vị đặc trưng của trà bay đi, thường sẽ có chất liệu là gốm. 

• Muỗng hoặc vá múc trà: Được làm từ ngà voi, kim loại hoặc tre, vật dụng này dùng để múc trà vào bát. 

• Khăn lau: Một mảnh vải dùng để lau sạch các dụng cụ trước và sau khi pha trà.

• Dụng cụ đánh trà: Được sử dụng để khuấy đều hoặc đánh tan trà sau khi cho thêm nước. 

Nước pha trà đạo

Một trong các tiêu chuẩn quan trọng được nhắc đến đầu tiên trong nghệ thuật trà đạo. Điểm đặc biệt khi pha trà đạo Nhật Bản là không sử dụng nước đang sôi, nước pha trà luôn phải được đựng trong bình thủy hoặc ấm kim loại và nhiệt độ dao động từ 80 – 90 độ C. Tuy nhiên, nhiệt độ pha trà sẽ được điều chỉnh sao cho phù hợp với từng loại trà khác nhau. 

Tổng kết

Trà đạo Nhật Bản không chỉ là một nghi lễ, mà còn là một biểu tượng văn hóa sâu sắc của xứ sở Phù Tang. Với nét đẹp cổ kính và sự tinh tế trong từng chi tiết, trà đạo tiếp tục lưu giữ và truyền tải những giá trị văn hóa cổ xưa, làm say đắm lòng người và ghi dấu ấn sâu đậm trong lòng những ai từng trải nghiệm. Hy vọng với những thông tin chia sẻ trên sẽ giúp du khách hiểu rõ hơn về nét văn hóa độc đáo này. Liên hệ ngay cho Lửa Việt Tours qua số hotline 1900 6420 hoặc Fanpage để được tư vấn chi tiết cho tour Nhật Bản và trải nghiệm những truyền thống tuyệt vời này nhé.