DU XUÂN XỨ NẪU

“Nẫu”, theo phương ngữ, là đại từ nhân xưng ngôi thứ 3, có nghĩa là “hắn, nó, người ta, bọn họ”. Xứ Nẫu bao gồm vùng Bình Định và Phú Yên. Chẳng biết từ Nẫu có tự bao giờ? Sau 1975, có thời xứ Nẫu chia làm đôi, nửa gộp với Quảng Ngãi là Bình Định thành Nghĩa Bình; nửa gộp với Khánh Hòa là Phú Yên thành Phú Khánh. Đến năm 1989, lại “châu về hợp phố”, tách ra như cũ, xứ Nẫu vẫn vẹn nguyên.

Biết tôi là dân du lịch, đi nhiều, biết nhiều nên bạn bè hay nhờ tư vấn chuyện ăn chơi, nhất là vào các dịp Tết, lễ. Có người đi theo tour, dĩ nhiên được giảm giá vì chỗ thân tình. Có nhà đi xe tự lái hoặc tự mua vé máy bay, xe lửa rồi nhờ Lửa Việt book dịch vụ từng phần ăn, ngủ, xe cộ, hướng dẫn viên…Du lịch kiểu free easy tour chứ không cần trọn gói. Đó là cách du lịch tiết kiệm trong điều kiện kinh tế khó khăn. Quan điểm du lịch của tôi là “Đi chơi cứ chọn nơi vắng vẻ.Tránh xa chốn nhộn nhịp xô bồ”. Khổ nỗi, vắng vẻ thì dịch vụ thường kém, không vui. Tuy nhiên, có chỗ chưa xô bồ nhưng chất lượng tour tốt, đặc biệt là việc ăn và ngủ. Đó là xứ nẫu Phú Yên, đảm bảo khách đến một lần là nhớ, đến lần sau là mê. Tôi vốn là người khó tính, rất kiệm tiếng khen nhưng không tiếc lời với những nơi đáng “đồng tiền bát gạo”. Quanh năm tất bật bon chen, ngột ngạt phố phường công sở, mấy ngày xuân, kiếm chỗ nào bù đắp. Chỉ cần chốn ngủ lịch sự, thoải mái; có nhiều món ngon, bổ, rẻ; có nhiều cảnh đẹp mới lạ và giá cả hợp lý. Thế thì còn chần chờ gì nữa mà chưa làm một chuyến “Du Xuân xứ Nẫu”, về với Tuy Hòa – Phú Yên, để kiểm chứng lời nói của Chủ tịch HĐQT Lửa Việt.

Hệ thống khách sạn ở Phú Yên chưa có chuyện chặt chém, kể cả dịp tết, giá cả cực mềm, lại tận tình chu đáo. Có hẳn khách sạn 5 sao chuẩn quốc tế hẳn hoi nhưng giá chỉ 3 sao mới đã. Cen Deluxe là khách sạn 5 sao duy nhất của Việt Nam luôn rộng cửa, niềm nở tiếp sinh viên ngành du lịch, từ hướng dẫn viên đến nhà hàng khách sạn vào thực tập. Cuối tháng 01.2013, hơn 100 sinh viên chuyên ngành hướng dẫn viên, ngành Việt Nam học của khoa Ngữ Văn, đại học Sư Phạm thành phố sẽ ngủ một đêm ở Cen Deluxe trong chương trình thực tập Tuyến Điểm và Nghiệp Vụ Hướng Dẫn Viên do Lửa Việt tổ chức. Lần đầu tiên trong lịch sử ngành du lịch Việt Nam, sinh viên thực tập được ở khách sạn 5 sao với giá bù lỗ tối đa. Cen Deluxe đã đi tiên phong hỗ trợ nhà trường và lữ hành trong việc đào tạo, gắn lý thuyết với thực tiễn. Nhà hàng của Cen Deluxe, ở tầng 17, với thiết kế vòng tròn, tường kính; là điểm tuyệt vời để vừa nhâm nhi món ngon xứ nẫu, vừa đón bình minh, hoàng hôn hoặc ngắm Tuy Hòa về đêm. Các dịch vụ phong phú và chất lượng, đủ sức đáp ứng nhu cầu của những khách hàng khó tính nhất. Khu du lịch sinh thái Thuận Thảo kế bên với nhiều trò mới lạ, cả hồ bơi nước biển trên bờ để thỏa chí vẫy vùng. Tuy Hòa còn có Sao Việt, khu nghỉ dưỡng sinh thái cao cấp; các khách sạn 4 sao như Sài Gòn – Phú Yên, Kaya; 3 sao thì có Hùng Vương, Long Beach…Mỗi nơi đều có nét riêng nhưng cùng chung điểm nhấn là thân thiện, chu đáo, giá rẻ. Mùa tết, đi đâu cũng ngay ngáy việc hết phòng, nạn chặt chém và chất lượng phục vụ, trừ xứ Nẫu. Cứ yên tâm mà du xuân thưởng ngoạn…

Cảnh đẹp thì Phú Yên có thừa. Ghềnh Đá Dĩa, danh thắng quốc gia độc đáo. Từ tháng 11, đường nâng cấp, xe 45 chỗ thoải mái vào tận nơi, chẳng phải vất vả như trước đây. Từ xa, nom tựa tổ ong khổng lồ nhô ra biển mà du khách là những chú ong kỳ lạ. Tới gần, mới hiểu thêm tên gọi Đá Dĩa. Những khối đá đen tuyền , hình ngũ giác, lớp nọ chồng lên lớp kia như trong các lò gốm , nửa chìm, nửa nổi giữa bạt ngàn xanh trời biển. Cảnh đẹp lạ lùng này chỉ Phú Yên mới có. Đầm, vịnh thì có Ô Loan, Cù Mông, Xuân Đài… cực đẹp. Vịnh Vũng Lắm từng là thương cảng sầm uất từ thế kỷ XVI, nơi diễn ra sự kiện lịch sử trong quan hệ Việt – Mỹ vào năm 1832.  Vịnh Vũng Rô, gắn liền huyền thoại đường Hồ Chí Minh trên biển. Các bãi tắm đẹp thì hàng tá như : Bãi Bàng, Thơm, Xép, Rạn, Bàu, Xuân Hải, Nồm, Tràm, An Hải, Súng, Bình Sa, Phú Thường, Góc, Long Thủy, Tuy Hòa…Có cả bãi Ôm ngộ ngĩnh. Tôi thích tắm bãi Môn, dưới chân hải đăng. Bãi nhỏ, đẹp xinh mà lại có suối nước ngọt kế bên để tắm lại.

Hải đăng mũi Đại Lãnh, điểm tham quan kỳ thú, được xem là nơi đón nhận ánh nắng mặt trời đầu tiên vào đất liền Việt Nam. Hải đăng có chỗ nghỉ tươm tất, lúc nào cũng mát rượi. Nhà nước cho xây đường bậc thang lên đỉnh. 5 anh em làm nhiệm vụ đảm bảo hoạt đông hải đăng là Thắng, Bình, Linh, Trung, Nguyên; đã vét hết tiền túi, bỏ ra 30 triệu mua cát và xi măng nối các bậc thang, làm thành đường để thồ hàng lên phục vụ khách. Ở đây có dịch vụ săn cá chình biển, chứ không phải câu, cực kỳ ấn tượng. Cứ như phim hành động của Mỹ. Dĩ nhiên phải có sức khỏe và hơi mạo hiểm một chút mới “đóng phim” được. Tôi rất ghiền cảm giác đứng trên hải đăng, hít tràn lồng ngực, vỡ òa gió biển hào phóng. Cứ ngỡ đang đứng trên đài chỉ huy chiến hạm, lừng lững và kiêu hãnh thách thức kẻ thù. Đập Đồng Cam, điểm hẹn dã ngoại thú vị, là công trình thủy nông qui mô đầu tiên tại Việt Nam. Được thiết kế năm 1917, khởi công năm 1924, dài gần 700m với hơn 2.500 hạng mục, hoàn thành năm 1932, tưới tiêu cho 220 km2. Muốn thử sức dẻo dai thì chinh phục núi Chóp Chài, ngay thành phố Tuy Hòa, như một “kim tự tháp thiên nhiên”. Hoặc leo lên đỉnh Đá Bia, nơi vua Lê Thánh Tông từng đến thăm và khắc tên, ghi rõ cương vực lãnh thổ Đại Việt năm 1471. Buổi tối, Tháp Nhạn lên đèn, lung linh đêm hội, đẹp như mơ. Tôi ước có quán cà phê, để ngồi uống trăng cùng tri kỷ, mơ màng ngỡ đang trên đồi Montmartre của Paris tráng lệ.

Hấp dẫn nhất khi du xuân xứ Nẫu là ẩm thực. Nào ốc nhảy sông Cầu; ghẹ đầm Cù Mông; sò huyết và hàu Ô Loan, cua huỳnh đế và cá chình 7 món ở hải đăng Đại Lãnh; gỏi sứa, bánh hỏi, bánh tráng thịt heo luộc Hòa Đa; chả dông Hòa Hiệp…Tuy Hòa có cà ri cùi di hon (vi cá nhám), cù lao lươn đùm thác lác, lươn um chuối, gỏi mít trộn hải sản, canh lá giang đủ loại…Món nướng, ngoài hải sản còn có gà vườn, cút rẫy, dê núi, bò một nắng…ăn kèm các loại rau rừng, rau nhà xứ Nẫu mà đặc sản là rau lưỡi rồng, luộc chấm chao, xào, nấu canh cá đều lạ miệng. Các loại bánh xèo, bánh căn hải sản, bánh nậm, bánh ít…đề có hương vị riêng, không lẫn vùng khác. Phú Yên là thủ đô của cá ngừ đại dương ở Việt Nam, còn gọi là cá bò gù, với hàng chục món, “danh bất hư truyền”, có thể làm buffet cá ngừ “cường dương bổ thận”. Nào mắt cá ngừ tiềm thuốc bắc, còn gọi là “đèn pha đại dương”, nghe thiên hạ đồn là “Viagra” của dân biển. Rồi cá ngừ cắt lát cuộn cải xanh ăn với mù tạt, gỏi bao tử cá ngừ, cháo và xúp đầu cá ngừ, ức cá ngừ 5 món…

Lên thuyền tham quan vịnh Xuân Đài và đảo Nhất Tự Sơn

Con đường Bạch Đằng, còn gọi là đường Bờ Kè, chạy dọc sông Đà Rằng là “thủ phủ ẩm thực” xứ Nẫu. Hơn trăm quán bình dân với đủ bộ sưu tập món ngon, tươi, lạ, rẻ mà bổ dưỡng của xứ Nẫu. Đi ngang là phải ghé, liếc thực đơn là chảy nước miếng, nghe mùi không là muốn điếc mũi. Cứ ăn món này thì tiếc món kia. Chợ Tuy Hòa dù hiện đại vẫn chân quê, thân tình và niềm nở. Không sợ nạn lườm nguýt, không ngại nạn hét giá hoặc đốt phong long. Đặc sản Phú Yên nặng trĩu nghĩa tình.

*Nguyễn Văn Mỹ